01 апреля 2017 г.
Паянтан çуркуннехи призыв пуçланчĕ. Паян çарта тăма илĕртÿллĕ-и тата Чăваш ен çамрăкĕсем паян службăна ăçта лекеççĕ – çак тата ытти ыйтăва Чăваш Республикин юстици тата пурлăх хутшăнăвĕсен министрне – республикăри призыв комиссийĕн (резерв йышĕн) председательне Наталья ТИМОФЕЕВАНА хуравлама ыйтрăмăр.
– Наталья Юрьевна, чи малтанах пĕлтĕрхи призыв пĕтĕмлетĕвĕсемпе паллаштарсамăр.
– Тĕп çар округĕн штабĕ çирĕплетнĕ призыв нормине Чăваш Республики 2016 çулта туллин пурнăçланă — çара 3051 каччăна ăсатнă. Нумаях пулмасть Киров хулинче граждансене çар службине хатĕрлессипе тата призывпа çыхăннă ыйтусене инструктор-методика пухăвĕнче сÿтсе яврĕç, унта Раççей Федерацийĕн 29 субъектĕнчи 140 представитель хутшăнчĕ. Пухура пĕлтĕрхи ĕçе пĕтĕмлетрĕç, кăçалхи тĕллевсене палăртрĕç. Унсăр пуçне, граждансене çар службине хатĕрлессипе тата призыв йĕркелесе ирттерессипе çыхăннă конкурса пĕтĕмлетрĕç. Чăваш Республики 2016 çул кăтартăвĕсемпе Тĕп çар округĕнчи 2-мĕш разрядлă çар комиссариачĕсен хушшинче 2-мĕш вырăн йышăнчĕ. Унта граждансене çар службине мĕнле хатĕрленине, çамрăксене РФ Оборона министерствин аслă шкулĕсене кĕме суйласа илнине, призывниксен сывлăх шайне, çитĕнекен ăрăва çар-патриотизм воспитанийĕ парас ĕçĕн ăнăçлăхне, ГТО нормативĕсене пурнăçланине шута илнĕ.
– Призывпа çыхăннă хушăва пурнăçлама йывăр-и?
– Юлашки вăхăтра çартан пăрăнакан çамрăксем сахал. Пирĕн çĕршывра Хĕçпăшаллă Вăйсен ят-сумĕ ÿссе пырать. Çав хушăрах призывниксен сывлăхĕ, пĕлÿ шайĕ, кăмăл-сипетпе ĕçлес пултарулăхĕ тĕлĕшпе те çирĕп ыйтаççĕ. Кашни призыврах Чăваш енрен çар ретне тăракансен 45 проценчĕ вĕренÿ чаçĕсене каять. Каччăсен пысăк йышĕ çĕршыв умĕнчи тивĕçне сывлăш-десант çарĕсенче, ГРУ спецназĕнче, РФ Наци гвардийĕн çарĕсенче пурнăçлать. Çавăнпа граждансене салтака ăсатиччен çар комиссариачĕсенче тем тĕрлĕ мероприяти те (медицина тĕрĕслевĕ, профессипе психологи суйлавĕ, тишкерÿ) ирттереççĕ, вĕсен тĕллевĕ – çар ретне чăнласах та сывлăхлă, психологи тĕлĕшĕнчен çирĕп каччăсем илес тени.
– Паян çамрăкăн çар чаçне суйлама ирĕк пур-и?
– Чылайăшĕ пĕлет ĕнтĕ, призывник салтак аттине тăхăниччен малтан тухтăрсен тĕрĕслевĕ, профессипе психологи суйлавĕ, тестировани, уйрăм калаçусем витĕр тухать. Вăл судпа айăпланман-и е административлă право йĕркине пăсман-и – кăна Раççей Ш,Мĕн информцентрĕнчен ыйтса пĕлеççĕ. Çакăн хыççăн призыв комиссийĕ каччăна мĕнле çара ярасси пирки йышăну тăвать. Салтак тивĕçне вăл е ку чаçре пурнăçлас килнине çамрăк призыв комиссийĕн членĕсене пĕлтерме пултарать. Призывник сывлăхĕпе, нервпа психологи çирĕплĕхĕн тата пĕлÿ шайĕпе юрăхлă пулсан комисси унăн ыйтăвне тивĕçтерме пултарать.
– Чăваш каччисем ытларах хăш чаçсене лекеççĕ?
– Ытларах пайĕ Тип çĕр çинчи чаçсенче (52% ытла), РФ Наци гвардийĕнче (20: яхăн) хĕсметре тăрать. Служба географийĕ анлă: Калининград облаçĕнчен пуçласа Инçет Хĕвелтухăç таранах. Призывниксем çавăн пекех Крымра та пур.
– Çартан пăрăнакан сахал терĕр, анчах тарса çÿрекенсем те пур-и?
– Шел, ун пеккисем те пур. Çар службинчен тарса çÿрени уголовлă преступлени шутланать, уншăн саккунпа килĕшÿллĕн явап тыттараççĕ. 2016 çулхи кĕркунне 23 çын призыв комиссийĕсене сăлтавсăрах пыман, тепĕр 3-шĕ çара янă çĕре килмен. Кун пек чухне граждансене 200 пин тенкĕ таран штраф тÿлеттерме, 2 çуллăха ирĕклĕх прависĕр хăварма пултараççĕ. Призывран хăтăлса юлнисем 27 çул тултарсан çар билечĕ вырăнне справка илеççĕ, унта арçын саккунлă сăлтавсемсĕр çар службинче пулманнине, урăхла каласан тарса çÿренине, палăртаççĕ. Кунашкал справкăпа патшалăх органĕсене ĕçе вырнаçма май килмĕ.
– Республикăран çурхи призывпа салтака хăçан ăсатма тытăнаççĕ-ха?
– Ытти çулсемпе пăхсан, пĕрремĕш партие апрелĕн 20-мĕшĕсем тĕлне ăсатмалла.
– Салтака кайма ят тухнă тата ун çулне çитекен çамрăксене мĕн суннă пулăттăр?
– Паллах, чи малтан çирĕп сывлăх. Çар службинчен хăрамалла мар. Ку – кашни арçыннăн тивĕçĕ. Çавăн пекех çакна аса илтерес килет. Çарта пулнă арçын – çĕршыв элити. Вĕсене паян патшалăх та пулăшать, çав шутра – ĕçе вырнаçассипе те, аслă шкула вĕренме кĕрессипе те.
Светлана ЧИКМЯКОВА.