10 января 2016 г.
ТВ «Раççей» январĕн 10-мĕшĕнче кăтартрĕ: врач пациента пĕрре çапса вĕлерсе пăрахать! Телеканалсем спектакльти евĕрлĕ çак сценкăпа куракана нумай хутчен хăмсарнăран (ара, эпир кашниех хăйне майлă пациент) сисмен-кĕтмен çĕртен тенĕ пек хамăрăн пурте лайăх пĕлнĕ-палланă врачсене аса илсе лартăм. Валерий Павлов, Дмитрий Филиппов, Михаил Николаев, Валерий Ананьев, Владимир Краснов, Михаил Калачев, нумай ытти юлташсем куç умне тухрĕç... Совет самани медицинăна мĕн тери ырă çынсем парнеленине хальлĕхе ăнланса-хакласа та çитерейместпĕр-и, тен. Тухтăрсен йышĕнчен ахальтен мар ĕмĕртен ĕмĕре талантлă çыравçăсемпе ăсчахсем тухса пынă (сăмах çине, эппин, Авиценнăран тытăнса Антон Павлович Чехов таранах, тейĕпĕр). Совет Союзĕнче пулас врачсене пуринчен те ытла çынна ырă тăваслăхĕ пурри-çуккине кура суйланă пулмалла. Профессие çичĕ çул таран тĕплĕ те тарăн вĕрентнипе çырлахман, ăсталăха пĕрехмай туптамашкăн хĕтĕртнĕ. Медработнике халăх сывлăхне сыхлакан питĕ хисеплĕ çын теттĕмĕр (халăх, хисеплĕ сăмахсене тĕллĕн палăртас килет). Пирĕн районта ялан халăх чысланипе ят-сум туяннă ăстасем ĕçленĕ. Халь «оказываем медицинские услуги» текелеççĕ. «Услуги» – капла, хăй кÿренмесен, çăмат тĕплекен пирки калама юрать-ши?
Пĕр патшалăхрах икĕ тĕрлĕ пурăнатпăр: медицина та пуянсемшĕн хăйсен (ытларахăшĕ ют çĕршывсенче тĕрекленет), чухăнсемшĕн тепĕр тĕрлĕ (ялти, районти медучрежденисене пĕтĕмĕшпе «оптимизаци» кĕскетсе-хĕстерсе лартрĕ). Врачăн пациенчĕ çине пăхса илме вăхăчĕ çук: снаях хут-отчет çырма тивет. ,ç укçине «каллех оптимизацилерĕç» тенĕ пек илтрĕм. Ăçта çитсе тухрăмăр: сыватаканни (çавăншăн тупа тунă-çке) сываласшăннине кÿпкесе илет, сываласшăнни кĕç врачне хăйне персе пăрахать (тĕслĕхсене йĕркипе хăвăр асилĕр). Хальхи самана паллисенчен пĕри вăл: чухăнсемпе пуянсем хушшинчи курайманлăх хаярланнă майăн чирлисемпе сыввисем хушшинчи хирĕçтăру та вăйланса пырать. Тĕнчипех çапла: халиччен тĕлĕрнĕ континентсем те вăрçăнасшăн.
Тава тивĕçлĕ хамăрăн врачсенчен Валерий Павлович пирки кăштах каласа хăварам (сăлтавĕ пур – январĕн 15-мĕшĕнче унăн çуралнă кунĕ). В.П.Павлов вунăçуллăхĕнче (1961 – 1970) Вăрнар районĕнчи сывлăха сыхлас ĕç хамăр республикăн çÿллĕ-маллă шайĕнче шутланнă, мĕнпур кăтартусене çултан çула ырăлатса пынă. Валерий Павлович Вăрнара, район çыннисене лайăх пĕлетчĕ, хăйĕн ушкăнĕпе пĕрмай ялсене тухса çÿретчĕ. Район республикăра малта тăни халăхĕ сывлăхлăран килнĕ. Çав териех тĕслĕхлĕ интеллигентчĕ вăл. Таса та яка, тÿрĕ те яштăм, йăрăс-йăрăс, тăрăс-тăрăс çÿретчĕ. Ăна хĕр-хĕрарăм кăна мар, çумри-çывăхри е ăнсăртран тĕл пулнă чухнехи йĕкĕтсемпе арçынсем те килĕштернĕ, ун çÿллĕшне çĕкленме туртăннă. Çынпа чуна уçса калаçма, кĕнеке е хаçат-журнал вулама шутсăр юрататчĕ* куна «Çĕнтерÿ çулĕ» редакцине час-час кĕрсе тухнăран, районти информаци кунĕсенче пĕрле пулкаланăран аван пĕлетĕп. Персоналпа ăшăччĕ, вашаватчĕ, кашнин хуйхи-суйхине асăрханăн туйăнатчĕ, çав вăхăтрах пуринчен те çирĕп ыйтатчĕ. Профессипе ертÿçĕ тĕлĕшĕнчен хатĕррине шута илсе ĕнтĕ малалла хăпартма ăна Шупашкара чĕнсе илчĕç.
В.П.Павлов Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Паникасси ялĕнче 1938 çулхи кăрлачăн 15-мĕшĕнче çуралнă. Вăтам шкул хыççăн Пермьри мединститутра вĕреннĕ. ЧР Сывлăх министерстви ăна дипломне алла илнĕ-илмен Вăрнара янă (1961 – 1962 çулсенче врач-хирург, 1962 – 1963 çулсенче тĕп врачăн çумĕ, 1963 çулхи январьтен районти тĕп больницăн тĕп врачĕ). 1970-мĕшĕнче Вăрнартан кайсан Çĕнĕ Шупашкарти хула больницинче, хула ĕçтăвкомĕн сывлăх пайĕн пуçлăхĕнче, Чăваш АССР Сывлăх министрĕн çумĕнче тата ытти уйрăм яваплă вырăнсенче тăрăшнă. Шупашкарти трактор тăвакансен улăпла завочĕн поликлиника комплексне туса лартассишĕн çине тăрса хытă ĕçленине, уншăн Мускава хутран-хут чупнине палăртса хăвармалла. Павловсен династийĕнче Валерий Павловичăн мăшăрĕ врач-гинеколог, ывăлĕ врач-уролог, больница комплексĕнчи пай пуçлăхĕ, хĕрĕ медицина тытăмĕнчи экономист. Хăй вара пенсие тухсан та вунă çул хушши РОСНО чăваш филиалĕн эксперчĕ пулчĕ.
Çÿлти тĕслĕхре – ик енне пăхсан та – çынсен ăшра тем тулса çитнĕ. «Оптимизацийĕ» витĕр пăхсан, медицина тытăмĕ хăй сывлăхран начартарах пулас. Сыватма та сывалма Павловсем кирлĕ.
Михаил ВАСИЛЬЕВ.