06 мая 2015 г.
Кÿстÿмĕрте пурăнакан Иван Васильевич Савиновшăн çак сăнÿкерчĕк тăванлăх кĕперĕпе танах. Унта унăн аслашшĕн шăллĕн ывăлĕ – Иван Никифорович Савинов сăнланнă.
Салтакра ÿкерĕннĕ сыхланса юлнă пĕртен-пĕр сăнÿкерчĕк Иван Васильевичăн аллине ăнсăртран лекнĕ. Тĕрĕсрех, ăна кÿрши Анатолий Гаврилов панă. Иван Никифоровичпа унăн ашшĕ пĕр класра вĕреннĕ иккен. Хăйĕн юлташĕ патне салтак ăна 1940 çулта ярса панă. «Николай Гаврилова Иван Никифорович Савиновран ĕмĕр асăнмалăх. Перемишль хули. Октябрĕн 20-мĕшĕ» тесе çырнă унта.
Кÿстÿмĕр каччи, 1939 çултанпа Хĕрлĕ Çарта тăнăскер, вăрçа малтанхи кунранах кĕнĕ. 1941 çулхи июнĕн 22-мĕшĕнче кăнтăр-хĕвеланăç чиккинче пĕрремĕш çапăçăва хутшăннă. Хыççăн вун-вун хутчен вилĕмпе куçа-куçăн тăма тивнĕ.
Вăрçăн тăватă çулĕнче Иван Савинов сержантран аслă лейтенанта, отделени командирĕнчен стрелоксен ротин командирне çитнĕ. Пилĕк хутчен аманнă. Çапăçусенче хăюлăхпа паттăрлăх кăтартнăшăн ăна Хĕрлĕ Çăлтăр, I степень Тăван çĕршывăн Аслă вăрçин орденĕсемпе наградăланă.
Паттăр салтакăн виçĕ сыпăкри тăванĕсем «Халăх паттăрлăхĕ» сайта пула Иван Никифоровичăн фронтри пурнăçĕн хăш-пĕр эпизодне аван пĕлеççĕ. «Лобнау хулине илессишĕн пынă çапăçура Савинов аслă лейтенант хăйĕн ротипе хулана пĕрремĕш вирхĕнсе кĕнĕ, тăшманăн тăватă узелне тĕп тунă. Унтан хулан пилĕк кварталне, çав шутра нимĕçсен складне те, тытса илнĕ. Çак çапăçура Савинов юлташ ертсе пынипе рота нимĕçсен 20 салтакне тĕп тунă, 30-шне тыткăна илнĕ».
Иван Никифорович вăрçă çулĕсемпе Хĕвелтухăç Прусси чĕрине – Кенигсберга çитнĕ. Акă мĕн çырать çак крепоçе штурмланă чухне паттăрлăх кăтартнăшăн унăн командирĕ награда хутĕнче: «Кенигсберг хулишĕн пынă çапăçусенче Савинов гварди аслă лейтенант хăйĕн ротине ăста тата хăюллă ертсе пынипе 4 дзота, 6 пулемет точкине, 35 ытла гитлеровеца тĕп тунă. Иудиттен еннелле тапăнса пынă май Савинов роти пысăк виçĕ çурта хупăрласа илнĕ, вĕсенче çирĕпленсе ларнă нимĕçсен гарнизонĕсене путлантарнă. 1945 çулхи апрелĕн 9-мĕшĕнчи каç тăшман салтакĕсемпе офицерĕсен пысăк ушкăнĕ ункăран тухма хăтланнă, анчах Савинов юлташăн боецĕсем пĕр нимĕçе те тартман. Кенигсберга тапăнмалли çулсем тата хула çывăхĕнчи çапăçусенчен рота çухатусăр тухнă».
Çак хирĕçтăрусенче паттăрлăх кăтартнăшăн Иван Никифорович Савинова 1945 çулхи апрелĕн 24-мĕшĕнче Александр Невский орденĕпе наградăлама тăратнă. Анчах та мухтавлă салтак ăна алла илеймен. Апрелĕн 15-мĕшĕнче вăл вăйлă аманнă, тепĕр кунне госпитальте ун пурнăçĕ татăлнă. Çĕнтерÿ кунне темиçе кун кăна кĕтсе илеймен...
Мăшăрĕ, Зоя Федоровна, Иван Никифоровича куç пек кĕтнĕ, анчах пĕчĕк ывăлĕ те ашшĕне курайман.
Иван Никифоровичăн паттăрлăхĕ нихăçан та манăçмĕ. Тăванĕсем ун çинчен ăруран ăрăва ырă ят куçарĕç...
С.ЧИКМЯКОВА.