01 апреля 2015 г.
Хальлĕхе сивĕсем тытăнкаласа тăчĕç пулин те хĕвел питтинче хуралакан-симĕсленекен уйсем çураки халь-халь пуçланассине систереççĕ. «Вăхăт иртет. Уй-хир ĕçĕсене пахалăхлă, агротехнологие пăхăнса ирттерме хатĕр пулмалла», – терĕ район администрацийĕн пуçлăхĕ Леонид Николаев агроинженерсен конференцине уçнă май. Унта Чăваш ен Ял хуçалăх министерствин агроинновацисен пайĕн пуçлăхĕ Владимир Васильев та хутшăнчĕ.
Сĕт хакĕ пиркиех
Лару çивĕч ыйтуран пуçланчĕ. Ял çыннисем сĕт хакĕ 20 тенкĕрен тăрук 16-а чакни пирки ÿпкелесе влаç представителĕсем патне çырусемпе тухнă. Районти ветеринари службин ертÿçи Геннадий Яковлев тÿлевĕн эффективлă системине туса хурас тесен сĕт пухакансемпе ăна сутакансем хушшинче килĕшÿ çырмаллине, çакă хаксемпе выляссинчен сыхланине палăртрĕ.
Çавăн пекех вăл ĕне тытакансем суеçтерсе пуяс текен тĕслĕхсене те илсе кăтартрĕ. Ветслужба районти ялсенче сĕт пахалăхне ятарлă приборпа тĕрĕсленĕ. 1000 пробăран 150-че сĕте шыв хушни палăрнă. Çавна май Геннадий Яковлев сĕт сутакансем хушшинче ăнлантару ĕçĕ ирттерессине, çакнашкал тĕслĕхсем хак çине витĕм кÿнине пĕлтерессине ял тăрăхĕсен пуçлăхĕсене те тÿпе хывма ыйтрĕ.
Вăрлăх – тухăç никĕсĕ
Çурхи уй-хир ĕçĕсем пирки каланă май, ял хуçалăхĕпе экологи пайĕн пуçлăхĕ Вячеслав Горбунов район аграрийĕсен кăçал пĕлтĕрхи кăтартусенчен чакмалла маррине асăнчĕ. Çуртрисем валли 3062 тонна вăрлăх хывнă, вĕсенчен 95 проценчĕ кондициллĕ. Хальлĕхе «Кольцовка» агрофирмăра патшалăх стандартне лартнă пĕр пĕрчĕ тырă та çук. Мал ĕмĕтлĕ хуçалăхсем вара сортсене çĕнетес тата вĕсенчен пысăкрах тухăç илес тĕллевпе оригиналлă тата элита вăрлăхсем туянаççĕ: «Мураты», «Агрохмель», «Санары», «Янгорчино», К.Маркс ячĕллĕ хуçалăхсенче, аш-какай комбинатĕнче хывнă вĕсене.
Çĕрулми лаптăкне районĕпе пĕтĕмĕшле ÿстерме палăртнă, тĕпрен илсен вăрлăх çителĕклĕ. Хăш-пĕр предприятисем сортсене çĕнетессипе аван ĕçлеççĕ. «Санары» хăйĕн запасне кĕçех «Удача», «Гала», «Белла Роза», «Невский» суперэлита, «Агрохмель» «Жуковский» элита вăрлăхпа пуянлатĕ.
Вячеслав Анатольевич хуçалăх ертÿçисене минераллă удобренисене, çунтармалли-сĕрмелли материалсене илсе тухассипе йĕрĕрех ĕçлеме ыйтрĕ.
Çĕр ыйтăвĕ çивĕч
Çĕр кодексне улшăнусем кĕртнĕрен кăçал çĕрпе усă курассинче хуçалăхсен те йывăрлăхсем тухса тăма пултараççĕ. Никам та усă курман çĕрсене йĕркене кĕртесси хальлĕхе 59 процент кăна пурнăçланнă. Хăш-пĕр ял тăрăхĕсенче çак кăтарту тата пĕчĕкрех. Калинино ял поселенийĕн пуçлăхĕ Людмила Иванова çĕр чиккисене палăртма укçа-тенкĕ çитсе пыманнине каларĕ, ку енĕпе хуçалăхсене пулăшма ыйтрĕ.
– «Рубикон» кадастр инженерĕсем ĕлкĕрсе пыраймаççĕ. Тен, тепĕр организаци уçмалла; – сĕнчĕ Владимир Тимофеев депутат.
Çĕр докуменчĕсем хатĕрлес-йĕркелес енĕпе техника инвентаризацийĕн бюровĕн те ĕçлеме ирĕк пур, вĕсене те явăçтармалла – пĕтĕмлетрĕç ларура.
Мĕн акатăн...
Юлашки çулсенче республика уй-хирĕсенче пĕрчĕллĕ культурăсене тата çĕрулмие сиен кÿрекен хăрушă чирсем анлă сарăлни пирки «Россельхозцентр» лабораторийĕн заведующийĕ Анна Сармосова чарăнса тăчĕ.
Хăнкăла-нăрăсем ытти кăпшанкăсем ÿсен-тăрана аталанăвĕн тĕрлĕ тапхăрĕнче чирлеттереççĕ. Çавăнпа та специалист инсектицидсемпе анлă усă курма сĕнчĕ. Çавăн пекех пусă çаврăнăшне пăхăнни те питĕ пĕлтерĕшлĕ.
Россельхознадзорăн республикăри управленийĕн пуçлăхĕн заместителĕ Николай Романов та темăна тăсса ял хуçалăх культурисен нумай чирĕ ют çĕртен туяннă вăрлăхпа килнине палăртрĕ. Çавна май вăл карантин объекчĕсене тупса палăртас тĕллевпе кÿрсе килекен тавар çинчен управление пĕлтерме ыйтрĕ, акакан-лартакан материала пысăк тимлĕх уйăрма, çĕр пулăхне упрама асăрхаттарчĕ.
Конференцире çавăн пекех техника тĕрĕслевĕ пирки Иван Тимофеев, ĕç сыхлавне пăхăнассипе Денис Константинов, çĕр тĕлĕшпе административлă штрафсем пирки Эльвира Старшова, банксем ял хуçалăх предприятийсене кредитсем уйăрасси пирки Алла Смирнова, Нина Спиридонова тата ыттисем тухса каларĕç.
Ларăва пĕтĕмлетсе тата залра ларакансен ыйтăвĕсене хуравласа Чăваш ен Ял хуçалăх министерствин агроинновацисен пайĕн пуçлăхĕ Владимир Васильев çĕр ĕçченĕсене патшалăх енчен уйăракан субсидисем тата вĕсене илес йĕрке çинче чарăнса тăчĕ, тĕп условисен критерийĕпе паллаштарчĕ.
С.ЧИКМЯКОВА.