07 марта 2015 г.
Пионерипе комсомол юхăмĕн районти ветеранĕсем хăйсен канашĕ пуçарнипе конкурс ирттернĕ. Ачасем унта чылай шкултан хутшăннă. Эп кăштах конкурс çĕнтерÿçисен хăшпĕр хайлавĕпе паллашрăм.
Ачасем ашшĕ-амăшĕсемпе, аслашшĕ-асламăшĕсемпе, аслă ăру çыннисемпе калаçнă. Мана вĕсем çырнинче пуринчен те ытла темĕн питĕ кирлине çухатнăн кулянса калани чĕрене тивсе хускатрĕ. Шухăшлакан çамрăк çынсем хăйсен позицине палăртма ăнтăлни курăнать. «Пионер, комсомолец, тимуровец тени пирĕншĕн халь пачах пĕлтерĕшлĕ мар, – тенĕ Ярмушкари 7-мĕш класс хĕрачи Сельвеста Семенова. – Анчах пысăк пулăмлă çав сăмахсем пирĕн аслă тăвансемшĕн чăн-чăн шкул шутланнă, ку шкултан Тăван çĕршывăн аслă, чаплă, мухтавлă çыннисем туптанса тухнă. Вĕсене, историе пирĕнтен кашнийĕ пĕлме тивĕç. Ман кукамай хĕрĕх çул математика вĕрентнĕ, тĕнчери, çĕршывăмăрти событисене тĕрĕс хаклама пĕлнĕ. Шкулта «Сылтăм флангри класра» – комсомол класĕнче вĕреннĕ, ку ята ыттисем тивĕçеймен, мĕншĕн тесен пурин те мĕнпур енĕпе малта пыма тивнĕ».
Вăрнарти 1-мĕш вăтам шкулти пĕр тăван Валентинăпа (6-мĕш класс) Галина (7-мĕш класс) Тикиневăсем конкурса хăйсен пĕрлехи ĕçне тăратнă. Вĕсен кукамĕшсемпе асламăшсем, аслашшĕсемпе маçакĕсем, тетĕшĕсем, ашшĕ-амăшĕсем, нумай тăванĕсем комсомолецсем пулнă. Вĕсем комсомол билечĕсемпе значокĕсене ку таранчченех сыхласа хăварнă. Хĕрачасем халь ыйтса пĕлнĕ тăрăх, комсомол ретне тăма харпăр хăйне çав тери тирпейлĕн хатĕрлеме тивнĕ, пухусен тĕпчевне тивĕçтерменнисем куççульпех макăрнă, хастар тантăшĕсемпе танлашма мĕнпур вăйран талпăннă. «Пирĕн атте комсомол халалĕсене ĕмĕр тăршшĕпех асра тытса пурăннă», – теççĕ Вальăпа Галина. Вĕсем тĕлĕнеççĕ вĕт-ха: мĕнле ĕлкĕрнĕ-ши – тимĕр-тăмăр, пир-авăр, макулатура пуçтарса панă, экологие те ыр кÿнĕ, колхоз уй-хирĕнче ашшĕ-амăшсемпе пĕрле ĕçлесе савăннă, вăй-хал, ăс-тăн пухнă, халăх йăли-йĕркине хăнăхнă, пурăнма вĕренсе ÿснĕ. Шкулта «Пĕри – пуриншĕн, пурте – пĕриншĕн» принцип хуçаланнă, никама та кÿрентерме юраман. Ачасем вăрçă ветеранĕсене, инвалидсене шефа илнĕ, асăну палăкĕсене тирпейлĕ сăн кĕртсе пăхса тăнă, аслă ăрусенчи ветерансемпе тĕл пулса калаçнă. Комсомол пухăвĕсенчи тавлашу-диспутсенче пултаруллă ертÿçĕсем, политиксем туптаннă.
Çакă паха: Тикиневăсем, шкул ачисем, хăйсен аслă тăванĕсене чунтанах ăмсанса мухтанă. Çитĕннĕ май – çакна хытă ĕненес килет – хăйсем те ачи-пăчи мухтамалăх пурăнĕç.
«Ирĕклĕ хайлавăн çак темине сĕнмен пулсан, – тенĕ Ярмушкари 10-мĕш класра вĕреннĕ Роман Сорокин, – эпĕ хамăн тăван тетĕш çинчен тĕплĕнрех пĕлеймен те пулăттăм. Ăнлантăм: комсомол яш-кĕрĕмшĕн пурнăç йĕркин тытăмĕ шутланнă. Тетĕш – Валентин Илларионов – Чăваш патшалăх пединститутĕнче çав вăхăтра чи çамрăк студент пулнă. Вун улттăри йĕкĕт – спортсмен, историпе филологи факультечĕн комсомолла лидерĕ, общежити канашĕн пуçлăхĕ, илемлĕ пултарулăх конкурсĕсен çĕнтерÿçи – «Советская Чувашия» хаçат эстафетин чемпионĕ... Валентин Çĕнĕ Шупашкар хулине çĕклеме хастар хутшăннă. Малти Ишекри вăтам шкулта ташăçсен ушкăнне чăмăртанă, çав ушкăн вара районта, республикăра малти вырăнсене тухса савăнтарнă. Валентин Илларионовича ВЛКСМ Вăрнар райкомĕн пĕрремĕш секретарĕнче пултаруллă ĕçленĕрен астăвакансем нумай. Вăл чăваш яш-кĕрĕмне украин яш-кĕрĕмĕпе туслаштарса çывăхлатрĕ: Золотоноша районне пирĕннисем чылай хутчен çитсе курчĕç. В.Илларионов комсомолăн XVII тата XVIII съезчĕсен делегачĕ пулчĕ, вăл çав çулсенче А.Г.Николаев космонавтпа, Совет Союзĕнчи офицерсен пĕрлешĕвĕн паллă çыннисемпе тĕл пулса çывăхланни комсомол ĕçне хамăр районта та вăйлатнă. «Шел, çук халь пирĕн çамрăксене патриотла идейăсемпе пĕрлештерекен организаци», – тенĕ Роман.
«Кун-çул шăпи – комсомол» конкурса хутшăннисене пурне те чунтанах ырă сунса саламлас килет. Курăнать: вĕсем тем тесен те Тăван çĕршывăн шанчăклă ачисем.
М.ВАСИЛЬЕВ,
1963 – 1969 çулсенче ВЛКСМ Вăрнар райкомĕн штатра тăман секретарĕ.